خبرگزاری حوزه | متأسفانه امروزه سبک زندگی خانواده ها به سمتی پیش می رود که به آفت حضور بیش از حد در فضای مجازی دچار شده است و  کمتر شاهد وقت گذاشتن والدین برای فرزندانشان هستیم و به حتم اگر این رویه ی غلط اصلاح نگردد اتفاقات ناگواری پیش روی جامعه خواهد بود و در این میان کودکان و نوجوانان بیش از هر قشر دیگری از حضور در فضای مجازی آسیب می بینند.

دوران کودکی و نوجوانی زمان رشد و بالندگی فرزندان ماست که اگر در این دوران وقت و زمان آن ها به درستی مدیریت نشود عمر گرانبهای آن ها تباه گشته و خسارات جبران ناپذیری گریبان خانواده و جامعه را خواهد گرفت.

در این باره مولی امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) می فرمایند: العاقلُ مَن لایُضَیِّعُ لَهُ نَفَساً فیما لاَینفَعُه. آدم عاقل کسی است که (حتّی) یک نَفَس از عمر خود را در چیزی که برایش سودی ندارد به هَدَر نمی‌دهد. (شرح غرر، ج ٢، ص ١٥٥)

 همچنین امام جعفرصادق(علیه‌السلام) می فرمایند: المَغبونُ مَن غَبَنَ عُمْرهُ ساعةً بعدَ ساعَة! آدم مغبون و زیانکار کسی است که با غبن و فریب، عمر خود را ساعت به ساعت از دست می‌دهد! (بحار، ج ٧٨، ص ١٥٢)

سبک زندگی سنتی در گذشته بسیاری از نیازهای کودک را در عین سادگی برآورده می کرد؛ اما سبک زندگی مدرن و زندگی آپارتمان نشینی به گونه‌ای است که سبب تکروی و گسستن اعضای خانواده از یکدیگر می‌شود. خانه های امروزی کارکرد‎های فضایی و فیزیکی خانه های سنتی را ندارند. علاوه بر این محدودیت‌های فضایی آپارتمان‌ها سبب ایجاد مشکلات عدیده‌ای برای کودکان می‌شود، زیرا نبود فضای کافی برای جَست‌وخیز کودکان سبب می‌شود تا آن‌ها نتوانند انرژی‌های نهفته‌ی خود را با بازی و ورزش آزاد کنند و به همین علت دچار بی‌قراری، رفتارهای تخریبی و پرخاشگری می‌شوند.

با گذشت زمان، این‌گونه رفتارها و ساختارشکنی‌ها به‌متن جامعه کشیده می‌شود چرا که ابعاد کوچک و نوع طراحی آپارتمان‌ها سبب تک‌ فرزندی و کوچک شدن خانواده‌ها می‌گردد و امکان داشتن روابط عاطفی و پویا با هم سن و سالان را از کودکان می گیرد و همین مساله باعث می شود فرزندان ما توانایی تعامل با جامعه را از دست  بدهند.

در خانه‌های امروزی اگر فرزندان ما فعالیت های درسی نداشته باشند، تنها وسیله‌ی سرگرمی‌شان تلویزیون، بازی‌های رایانه‌ای  و چت  و وب گردی است که همگی آسیب زننده است و تاثیرات مخرب روحی و روانی به دنبال خواهد داشت؛ از این رو کودکان، بزرگ‌ترین بازنده‌های زندگی در سبک زندگی مدرن هستند .

با توجه به آنچه ذکر شد خانواده و جامعه می بایست از طریق آموزش فرهنگ صحیح استفاده از امکانات جدید به فرزندا، ن آمادگی لازم جهت ورود به سبک زندگی جدید را برای آن ها فراهم کنند.

به همین منظور لازم است زمانی برای فرصت ارتباط کلامی و گفتگوی صمیمانه در باره ی مسائل مختلف در ساعات مشخصی از روز اختصاص داده شود. همچنین فرصت بازی و تفریحات سالم در خانواده برای تعامل بیشتر و گفتگوهای صمیمانه در خلال بازی ها ایجاد گردد.

کرامت بخشی و حرمت دادن به اعضای خانواده و پرهیز از سخنان ملامت­گر و تحکم آمیز و آمرانه که طرف مقابل را به واکنش های منفی و ترک گفتگو می کشاند را نیز باید در زندگی ساری و جاری نمود.

همچنین توجه و اهمیت دادن به احساسات طرف مقابل و ایجاد شوق و امید به برقراری ارتباط در اعضای خانواده می تواند در ایجاد ارتباط دوستی فرزندان مؤثر واقع شود و این اعتماد افزایی مانع طرد شدن فرزندان از محیط خانواده خواهد شد.

 در باب توجه به تربیت فرزند روایتی بیان شده که به زیبایی ارتباط والدین با فرزندان را ترسیم می کند.

قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : رَحِمَ اللهُ مَنْ اَعانَ وَلَدَهُ عَلی بِرِّه. قالَ کَیْفَ یُعینُهُ عَلی بِرِّه؟ قالَ یَقْبَلُ مَیْسُورَهُ وَ یَتَجاوَزُ عَنْ مَعْسُورِه وَ لا یُرْهِقُهُ وَ لا یَخْرُقُ بِه

رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: خدای رحمت کند کسی را که فرزندش را در نیکی به خود یاری می‌کند. راوی حدیث پرسید: چگونه فرزندمان را در نیکی به خود یاری نماییم؟ حضرت فرمود: آنچه را که کودک در قوه و توان داشته و انجام داده است از او قبول کند، آنچه انجام آن برای کودک سنگین و طاقت فرسا است از او نخواهد، او را به گناه و طغیان وادار نکند و به او دروغ نگوید و در برابر او مرتکب اعمال جاهلانه (و احمقانه) نشود. (الکافی، ج ۶، ص ۵۰)

این روزها که بر اساس ضرورت، خانواده‌ها در قرنطینه ی خانگی به سر می‌برند و از سویی یکسره در خانه ماندن می‌تواند خود مایه آسیب شود، یکی از کارهای خوبی که والدین می توانند در این ایام انجام دهند پر کردن بخشی از اوقات فراغت بچه ها با جایگزین های مناسب است تا با بهره گیری از آن ها آسیب ها و تهدیدها را به فرصت تبدیل کرده و به تقویت هرچه بیشتر روابط عاطفی در خانواده کمک نمایند.

  تلاوت مستمر و روزانه ی قرآن، آموزش و یادگیری قرآن در قالب طرح‌های تلفنی، اینترنتی و غیرحضوری، بهره‌گیری از اپلیکیشن‌های قرآنی که آموزش، مرور و مفاهیم قرآنی را ارائه می‌دهند، مطالعه منابع و کتب قرآنی،  مطالعه کتاب و مجلات و روزنامه‌ها، استفاده از کتاب‌های صوتی و پادکست‌های آموزشی، استفاده از نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های محتوایی و کاربردی، بهره‌گیری مدیریت شده از فضای مجازی، انجام بازی‌های خانگی و کاشانه‌ای،   جنبشی _حرکتی و...، قصه‌خوانی و قصه‌گویی، کارهای عملی از قبیل: نقاشی، ساختنی، بافتنی و...، استفاده از اسباب‌بازی‌ها و کمک‌آموزشی‌های تفریحی، فرهنگی و فکری، آموزش و مهارت افزایی فرزندان در امور اجرایی منزل از قبیل آشپزی و...، خاطره گویی، طنزپردازی و تفریح‌های خانگی و اجرای نمایش همگی می توانند نشاط معنوی و جسمی را به دنبال داشته باشند.

فاطمه فرهادیان